De observatieruimte: over het gedrag van chimpansees (2)

Om half twee en om drie uur is er altijd veel publiek bij het chimpanseeveld. De chimpen krijgen dan wat extra groente of fruit en dat is altijd een leuk gezicht. Als de dierverzorgers komen aanlopen met een krat voer komen de chimps allemaal luidruchtig aanrennen, op de grootste hongerlappen na, die zitten al lang te wachten.

De dierverzorgers gooien het voer stuk voor stuk over de gracht. Ze mikken dan op een bepaalde chimp, waarvoor het voer is bedoeld, maar dat wil niet zeggen dat dit dier het voer dan ook krijgt Als de verzorgers een stuk kool naar chimpanseevrouwtje Zwart gooien is het nog maar de vraag of ze het dadelijk lekker op kan eten. Sabra zit meestal vooraan en ze is erg lang en kan goed vangen. Met haar lange armen reikt ze naar de overvliegende kolen. Met haar grote handen, ware kolenschoppen, kan ze alles vangen. Sabra krijgt haar kostje dus wel bij elkaar, maar weinig kool komt voorbij deze barrière!

Is de kool langs Sabra dan wacht nog een volgende hindernis: de mannen. De chimpmannen staan in rang boven de vrouwen en Zwart is ook nog eens het laagste vrouwtje in de rangorde. Dus als één van de mannen op haar fa komt rennen wanneer er net een kool bij haar in de buurt komt durft Zwart het meestal niet te pakken. Ze kermt dan alleen maar, terwijl de man háár stuk kool pakt. Loopt de man gewoon door zonder haar kool te pakken, dan pakt Zwart het zelf, meestal toch nog kermend van angst.

Ook vrouwen die horen in rang zijn dan Zwart durven vaak hun eten niet te pakken als er een man in de buurt is. De mannen komen dus wel aan hun kostje. Ze lopen gewoon van vrouw naar vrouw en vangen hun voer op. Durft een vrouw wel voer te pakken waar een man bij is, dan probeert de man het vaak nog eerder weg te graaien. Vooral Jing, de grootste man en ook de allerhoogste in rangorde, kan zo pakken wat hij wil. Ook 'hoge' vrouwen gappen zo voer weg onder de neus van lagere vrouwen. Het lijkt erop dat de chimpansee die hoger in rang staat het voer mag pakken van de lagere. Gelukkig verspreiden de verzorgers het voer goed, zodat toch alle chimps wat krijgen.

Je zou verwachten dat wanneer een chimp die hoger in rang staat het voer onder de neus van een ander weg kan graaien, hij als hij nog wat eten wil, dat gewoon van een lagere chimp afpakt. Maar dat gebeurt niet! Heeft een chimp eenmaal het voer gepakt en bij zijn voeten neergelegd, dan pakt een ander dat niet zomaar af. Welke rang die ander ook heeft, hij zal er nu om moeten bedelen. Door even het voer of de mond van de ander aan te raken, maar vooral door heel lang smekend naar de ander te kijken. Zo kan het gebeuren dat je de kleine Zwart ziet zitten eten van haar kool met naast haar de grote sterke man Jing. Jing bedelt! Hij moet zich helemaal voorover buigen om Zwart smekend aan te kunnen kijken en houdt dat nog lang vol ook. Maar Zwart geeft niets! Dus ook voor chimpen geldt: 'hebben is hebben en krijgen is de kunst'!