Europese dierentuinen op de barricaden!

Voor het eerst in de geschiedenis gaan alle 250 Europese dierentuinen die lid zijn van EAZA (European Association of Zoos and Aquaria) in 34 landen tegelijkertijd actie voeren. Zij willen in het komende jaar met zijn allen minimaal 2 miljoen handtekeningen verzamelen om druk uit te kunnen oefenen op politici voor een betere bescherming van dieren die slachtoffer worden van de handel in Bushmeat.

Bushmeat?

Bushmeat is een verzamelnaam voor alle dieren die door plaatselijke jagers in de tropische bossen worden gedood voor consumptiedoeleinden. Het kunnen vogels zijn, apen, antilopen, zelfs olifanten. Al eeuwen wordt er in de oerwouden gejaagd door allerlei volken en stammen en dat heeft zelden of nooit geleid tot het uitsterven van diersoorten. Er was evenwicht tussen de productie in het bos en de consumptie in het dorp. Dat kon zo zijn omdat in tropische oerwouden de mens nooit echt talrijk aanwezig was: het vinden van voedsel voor grotere groepen was gewoon te moeilijk. Maar dat is drastisch veranderd.

Doordat er geweren beschikbaar kwamen, werden de risico's van de jacht kleiner en de efficiëntie groter. Bovendien werd het bos steeds toegankelijker doordat bosbouwers, mijnbouwers en ontwikkelingswerkers voor wegen en spoorwegen zorgden en er dus steeds dieper in het voorheen ontoegankelijke bos kan worden doorgedrongen. De gevolgen zijn dan ook overal catastrofaal voor het dierenleven. Niet alleen de vernietiging van het bos brengt ze meer en meer in gevaar, maar tegenwoordig dus ook de jacht.

Eten op stand

Die jacht is de laatste jaren niet meer alleen maar bedoeld om de dorpsbevolking te kunnen voeden. Er wordt zoveel geschoten en gestroopt dat veel van het vlees vervoerd kan worden naar grote steden en daar voor hoge prijzen op de markt verkocht kan worden. Bushmeat is onder de hele bevolking populair geworden. Men eet liever aap dan kip of varken. En dat geldt tot in de hoogste regionen van besturen en regeringen. Bushmeat is een vast onderdeel van staatsbanketten en officiële traktaties.
Doordat de status van dit vlees zo gestegen is, werd het ook aantrekkelijk om te zien of er wellicht in het buitenland belangstelling voor was. En die was er! Er zijn nu ook nog regelmatige exporten naar Japan, de USA en Europa bij gekomen waardoor de jacht nog intensiever wordt! In het afgelopen jaar werd er in tropisch Afrika meer dan 1 miljoen ton bushmeat verhandeld. Dat kun je je amper voorstellen! 1.000.000.000 kg. Als je weet dat een chimpansee zo'n 60 kg weegt...

Oorlogsdrama's

Toen de EAZA-dierentuinen in september in Aalborg bijeen waren voor hun jaarlijkse congres over fokprogramma's en instandhouding van soorten in gevangenschap, werd over deze ontwikkelingen de noodklok geluid. Iedereen werd opgeroepen zijn uiterste best te doen om een krachtig, internationaal protest tot stand te brengen.

Tijdens een plenaire zitting werd de 380 deelnemers aan de hand van dia's een indringend verslag gegeven van de situatie in centraal Afrika. Karl Ammann, een Zwitserse fotograaf die vele jaren in dit deel van Afrika heeft gewerkt, liet zien hoe de bossen worden opengelegd met eindeloze, kaarsrechte wegen waarna er langs de weg steeds meer bebouwing komt en dus meer menselijke bevolking in het bos. Hiervandaan kan betrekkelijk comfortabel gejaagd worden op allerlei wild. Maar natuurlijk leveren grotere dieren meer op en dus zijn vooral mensapen erg gewild. Schokkende beelden van werkelijk bergen gedode gorilla's, chimpansees en zelfs bonobo's (dwergchimpansees) staan bij menigeen op het netvlies gebrand. Zeker bij degenen die dagelijks proberen deze soorten in gevangenschap zo goed mogelijk te verzorgen en weten hoe menselijk deze dieren eigenlijk zijn. Zelfs bij mensen die langzaam wennen aan beelden van oorlogsdrama's en moordpartijen blijven deze beelden een diepe indruk maken. Het lijkt of 'de Afrikaan' mensapen slechts ziet als voedsel en ze zonder mededogen afmaakt. Volwassen dieren, jongen en baby's, alles wordt geroosterd en geblakerd naar de weg gedragen waar ze op trucks of in autobussen worden geladen op weg naar de markt. Daar liggen de losse koppen, handen en voeten dagelijks te koop naast armen en benen, enz. Er worden zelfs bloederige of half geroosterde kadavers in treinen geladen waarin normaal reizigersvervoer plaatsvindt. Blijkbaar stoort niemand zich aan de lucht die hier moet hangen.

Een enkele maal worden babymensapen levend mee naar huis genomen. Gorillaatjes sterven al snel van ellende maar chimpanseetjes blijken wat sterker en overleven soms een tijdje. Ze leiden een deerniswekkend bestaan van ondervoeding, gebrek aan liefde en aandacht en voortdurende stress als ze als speelgoed of show-object worden gehanteerd, om nog maar niet te spreken over het enorme psychische trauma dat ze hebben opgelopen toen de familie werd vermoord. Wat een ellende. Maar ook wat een natuurramp! Wanneer deze gruwelijke slachting op deze schaal wordt voortgezet, zullen binnen enkele jaren (!) de mensapen in geheel centraal Afrika zijn uitgestorven waarna de bosolifanten en grotere antilopen waarschijnlijk snel zullen volgen.

Tegen beter weten in?

Voor de zoveelste maal weer een bericht over rampspoed. Het lijkt soms wel of er geen andere berichten meer mogelijk zijn wanneer het gaat over de natuur. Je kunt erop reageren met een: 'laten we er maar niet te lang over nadenken want we kunnen er toch niets aan doen', maar je kunt ook proberen er toch wel iets aan te doen. Natuurlijk kun je niet alles oplossen en in dit geval moeten we er natuurlijk ook terdege rekening mee houden dat bushmeat voor veel mensen al eeuwen een middel om te overleven is geweest. Natuurlijk kunnen Europese landen niet beslissen hoe Afrikaanse landen hun economie of cultuur moeten aanpassen aan onze normen. Maar er kan wel gewezen worden op consequenties. Er kan ook gewezen worden op internationale wetgeving zoals bijvoorbeeld vastgelegd in de CITES-conventie. En los van alles kunnen we uiteraard ook gewoon laten weten dat we met zijn allen de huidige praktijken sterk afkeuren.

Daarnaast is er nog een indirecte weg om onze zorg te laten blijken. Door onze politici ons te laten vertegenwoordigen. Wanneer er vanuit de verschillende Europese landen via 'Brussel' een sterk politiek signaal naar 'Afrika' wordt gegeven, is er wellicht een goede kans dat er, misschien gedwongen, beter geluisterd wordt. Daarom is er door de EAZA besloten om niet depressief te gaan doemdenken maar om met zijn allen te proberen iets positiefs te bereiken.

Wat gaan we doen?

Op de eerste plaats gaat iedere dierentuin vanaf oktober alleen of in nationaal verband activiteiten ontplooien om mensen te informeren over de benarde situatie voor heel veel tropische bosdieren. De Nederlandse parken hebben hiertoe allemaal (identieke) informatieborden gekregen met foto's van Karl Ammann. Bij ons staan de borden in het Bushrestaurant.

Wanneer mensen hierdoor worden overtuigd dat ze mee moeten helpen het tij te keren, kunnen ze een handtekening plaatsen op petitieformulieren die elke dierentuin bij deze borden klaar heeft liggen. Wij sturen u als abonnementhouder persoonlijk zo'n formulier op zodat u hiermee ook bij vrienden, familie en andere relaties handtekeningen kunt werven zodat de opbrengst veel hoger kan worden dan dat u in de Bush gaat tekenen. Denk hierbij ook aan bijvoorbeeld schoolklassen, clubs, sportverenigingen, enz. Wanneer u niet genoeg denkt te hebben aan één formulier kunt u het eenvoudig kopiëren maar dat moet u dan wel van tevoren bedenken wanneer er nog geen handtekeningen op staan! Anders kunt u ons altijd vragen om meer formulieren.

Wanneer u het papier vol hebt, stuurt u het ons terug of levert u het in bij de kassa. Ook wanneer u maar een paar handtekeningen weet te verzamelen, willen we die graag terug hebben. We laten het formulier dan elders weer verder vullen. U kunt het natuurlijk ook aan anderen meegeven om hun kennissenkring ook 'aan te boren', etc.

Wanneer u later nieuwe mogelijkheden heeft bedacht om handtekeningen te bemachtigen, sturen we u graag nieuwe papieren op want de actie duurt nog tot en met het volgend zomerseizoen. Waarschijnlijk zullen de Nederlandse dierentuinen in het voorjaar nog een gezamenlijke publiciteitsactie opzetten maar zo iets heeft een beter resultaat als veel mensen al van tevoren geïnformeerd zijn. Laten we dus maar zo snel mogelijk beginnen.
We zullen u in ZieZoo op de hoogte houden van het resultaat.

De bushmeat-actie van de Nederlandse- en Europese dierentuinen richt zich tegen deze onverantwoorde jacht op beschermde diersoorten en tegen de clandestiene handel in het vlees daarvan. In de petitie vragen we Europese leiders geen projecten te steunen die de bushmeathandel in stand houden of zouden kunnen bevorderen. Bovendien vragen we de Europese leiders de Afrikaanse landen te helpen bij het terugdringen van de illegale bushmeathandel. We vragen de Afrikaanse leiders toe te zien op de naleving van de wetten die de bedreigde diersoorten moeten beschermen en om de noodzaak van duurzaam wildbeheer te erkennen en dit onderwerp op de beleidsagenda's te zetten.