Op pad

Dat het voorjaar aanbreekt is overal in de natuur te zien. Planten lopen uit, bollen komen boven de grond, en we krijgen heel veel niet-betalende bezoekers in de dierentuin. Niet betalende bezoekers? En wat hebben die dan met het voorjaar te maken?

Gezien de goede controle bij de ingangen moeten deze bezoekers dan toch wel een bijzondere manier weten om binnen te komen. Nou ja, bijzonder … ze kruipen door het gaas. En tegen deze niet-betalende bezoekers zeggen we zelfs "kom maar binnen"!

Voorjaarsbezoek? Ja, en niet zo'n klein beetje ook! Duizenden padden gaan vanaf begin maart uit de wijde omtrek dwars door de bossen op pad naar Burgers' Zoo. Naar de vijvers in Burgers' Zoo beter gezegd, want daardoor worden ze onweerstaanbaar aangetrokken, het water waar ze ooit zelf geboren zijn. U hebt ze misschien nog niet gezien? Dat zou kunnen, want ze trekken 's nachts en dan vooral bij niet al te koud en te droog weer.

Gevaarlijke tocht

De tocht naar het water is lang en gevaarlijk voor zo'n pad. Door het bos lopen, met al z'n bobbels en lage planten op de bodem is een inspannende bezigheid, maar vlak bij het doel komt daar de gevaarlijke oversteek van de Cattepoelseweg bij. Dat is een weg met vrij veel verkeer, en omdat padden trage beesten zijn is de kans dat ze tijdens de oversteek door de banden van een voorbij rijdende auto verpletterd worden levensgroot aanwezig. In voorgaande jaren kon je hun platgereden lijfjes in maart en april dan ook met tientallen van de weg rapen.

Daarom is dit jaar dan ook besloten om een lage afscherming langs de weg te maken, met op ongeveer 100 plaatsen een ingegraven emmer. Een pad die naar de overkant wil, loopt tegen het scherm aan en kan daar niet overheen springen of klimmen. Hij probeert er toch voorbij te komen, loopt langs het scherm … en duikelt in een van de emmers, waar hij niet meer uit kan.

Als we nu verder niets zouden doen zouden de padden op de bodem van zo'n emmer jammerlijk verhongeren, maar vrijwilligers van het IVN zorgen ervoor dat ze nu veilig aan de overkant komen. De emmers worden 's morgens vroeg leeg geschept; het aantal padden wordt geteld en dan worden ze naar de overkant gebracht, waar ze, alsof er niets gebeurd is, hun reis naar het water voortzetten. Ze denken er niet aan om terug te gaan en weer de weg over te steken. Nee, er is voor de padden maar één mogelijkheid: verder naar het water.

Is een pad gevaarlijk?

Padden hebben een slechte naam. Het zijn enge, glibberige dieren en ze zijn nog giftig ook, is de algemene mening. Driemaal fout dus, want ze zijn niet eng, niet glibberig en nauwelijks giftig. Wat zijn het dan wel?

Het zijn amfibieën die het grootste deel van het jaar op het land leven. Eenmaal per jaar gaan ze het water in, en dat doen ze dan alleen om er te paren en hun eieren af te zetten. Ze hebben een droge, wat wrattige huid en, het is waar, als ze in gevaar zijn kunnen ze door klieren in hun huid een stof afscheiden die een beetje giftig is. Een hond, die zo'n pad in zijn bek neemt doet dat maar één keer, want die vieze smaak vergeet hij niet meer. Ook de leeuwen in de Safari, door wiens gebied veel padden op hun tocht heentrekken eten liever wat anders.

In het vroege voorjaar gaan ze dus op pad. De hormonen in hun lichaam geven aan dat het voortplantingstijd is en dat betekent dat niets of niemand ze kan tegenhouden om naar het water te gaan. Dat doen ze bij voorkeur naar de plaats waar ze zelf uit het ei gekomen zijn. Een waterplas(je) dus. Als de mannetjes op hun toch een vrouwtje tegenkomen klimmen ze maar vast bij haar op de rug. Niet omdat ze graag meeliften, maar omdat ze dan alvast een vrouwtje hebben om straks mee te paren. Het is wel vervelend voor die mannetjes, dat er veel meer mannetjes dan vrouwtjes zijn en zo kan het dan gebeuren dat nog een ander mannetje hetzelfde vrouwtje ook aantrekkelijk vindt. Hij probeert zich ook aan het vrouwtje vast te klemmen, en je ziet dan wel een vrouwtjes die een heel stel mannetjes hebben die om haar vechten.

Bij het water aangekomen duiken ze regelrecht de plomp in. Daar gaat de strijd om een vrouwtje soms nog een tijd door, maar uiteindelijk slaagt het vrouwtje erin om haar eieren af te zetten. U hebt vast wel eens de kluiten kikkerdril van kikkers gezien. Padden doen dat dus anders. Ze zetten hun eieren tussen de waterplanten af in lange snoeren.
Uit die eitjes komt een larfje, een 'paddenvisje' zou je kunnen zeggen en vanaf dat moment begint voor dat kleine diertje (2mm!) het gevaarlijke leven, want er zijn heel wat dieren in het water die hun menu graag met zo'n larfje aanvullen.

Nou ja, natuurlijk zijn er wel die deze gevaren overleven en in juni/juli zijn ze tot kleine padjes geworden en komen aan land, om alleen nog in de paringstijd het water op te zoeken. Natuurlijk zijn de gevaren dan nog niet voorbij, want vooral die kleine padjes vormen een lekkere hap voor bijvoorbeeld vogels.

Na vier jaar is een pad volwassen (hij kan 10-15 jaar oud worden!) en gaat hij zelf aan de voortplanting meedoen. Op weg dus naar de waterplas waar hij z'n leven ooit als eitje begon. Nu kan ik me voorstellen dat u zich afvraagt hoe zo'n pad de weg weet. Laat ik eerlijk zijn: dat weten we niet.

Wat we dus wel weten is, dat onze dierentuin op deze onverwachte manier bijdraagt aan de natuurbescherming in de omgeving van het park! Want dat het helpt weten we wel zeker. Dank zij de menselijke 'klaar-overs' zijn er dit jaar ongeveer 3500 padden en bruine kikkers veilig aan de overkant gekomen.

En komt u binnenkort in de dierentuin, in de vijvers in de Safari, maar bijvoorbeeld ook in de gracht rondom het gorillaverblijf kunt u met een verrekijker het kikkerdruil duidelijk zien. De eisnoeren van de padden zitten dieper en die kunt u dus niet zo gemakkelijk zien.