Reuzespinkrabben: leven onder druk

De reuzenspinkrab is een rariteit in de Ocean. In het wild komt hij in een zeer onvriendelijke omgeving voor. Tussen de driehonderd en vierhonderd meter diepte worden deze krabben in een bepaald deel van het jaar gevangen, de rest van het jaar zitten ze waarschijnlijk nog dieper.

Op deze diepte is het heel erg donker, koud en heerst een enorme waterdruk. De dieren worden in grote aantallen gevangen voor de consumptie. Speciaal voor de aquariumwereld gaat iemand aan boord van zo'n vissersschip mee en zoekt de mooiste krabben uit.

Reuzenspinkrabben zijn niet eenvoudig te houden in gevangenschap. Als 'gieren' van de diepzee hebben deze dieren geen probleem met voeding. Vrijwel alles wat ze vinden eten ze met smaak op. In de Ocean krijgen ze mosselen, scheermes (een weekdier met lange schelpen), inktvis, horsmakreel en gambagarnalen te eten. Ook krijgen ze één maal per week een 'pudding' aangeboden, waaraan naast wat stukjes vis en garnaal ook extra vitamines zijn toegevoegd. Dit alles verpakt in gelatine.

Een ander interessant fenomeen is de druk. Op een diepte van 400 meter, heerst een waterdruk van maar liefst 41 bar (of 41 atmosfeer). 41 bar komt overeen met een gewicht van 40 kg op 1 cm2 aan het wateroppervlak. Met andere woorden als je 40 kg op het puntje van je wijsvinger omhoog houdt dan krijg je een idee hoeveel druk er heerst op 400 meter diepte. Aan de oppervlakte heerst een druk van 1 atmosfeer. Op de bodem van het 3 meter diepe bassin in de Ocean komen we niet verder dan 1,3 atmosfeer. Is dit geen probleem voor deze dieren? In principe merkt het dier weinig van het drukverschil. Als krabben een luchtkamer zouden bezitten dan is het drukverschil veel gevaarlijker. Zo hebben de meeste vissen een zwemblaas, gevuld met gas, waardoor ze blijven drijven op een bepaalde diepte. Als de vis wat gas laat ontsnappen uit de luchtblaas (via zijn bloed) zakt hij naar beneden. Als de vis heel snel van grote diepte naar het oppervlak wordt gebracht, zet de lucht zeer snel uit in de zwemblaas en kan deze knappen. Krabben hebben geen luchtkamer dus hebben ze daar geen probleem mee. Vandaar dat deze dieren prima in een ruimte met lage druk kunnen worden gehouden.

Groeien in spurts

Krabben hebben hun skelet aan de buitenkant. Mensen hebben een skelet aan de binnenkant, waardoor ze gemakkelijk door kunnen groeien en waarbij de botten meegroeien. Bij krabben is dat niet mogelijk; als ze door zouden groeien, barsten ze uit hun harnas. Dit is dan ook precies wat er gebeurt, ze vervellen om te groeien. Vervellen gebeurt onder invloed van verschillende hormonen. Voor een krab is dat een zware en gevaarlijke onderneming. In gevangenschap is een slechte vervelling de belangrijkste doodsoorzaak.

Vlak voor het vervellen barst de achterkant van het schild open, en klapt het rugschild naar boven. Daarna trekt de krab al zijn poten uit zijn harnas en kruipt achteruit uit zijn oude vel. Twee zinnen die het principe uitleggen, maar dat uren worstelen betekenen voor een reuzenspinkrab. Als het dier achter zijn oude harnas zit, kan hij niet weglopen. Het pantser is nog zacht en moet eerst uitharden. Voordat hij uithardt, pompt de krab zich op met water zodat hij een stuk groter wordt. Dit is het enige moment dat een krab aan de buitenkant kan groeien.Tussen de vervellingen zal het water dat hij gebruikt heeft om zich op te pompen, vervangen worden door spieren en weefsel, totdat hij weer uit zijn vel knapt, waarna het geheel weer van voren af aan begint. Op het moment dat de krab zacht is kan, hij zich niet verweren en heeft een grotere kans opgegeten te worden.

Internationale inventarisatie

Omdat deze dieren zelden in aquaria worden gehouden is besloten om vanuit Burgers' een inventarisatie te doen naar de reuzenspinkrab in gevangenschap. Tot nu toe zijn 10 publieksaquaria in Europa en Noord-Amerika aangesloten bij de database die opgesteld is. Het bleek dat de meeste aquaria problemen hebben met het vervellen van de dieren. Of het dier kwam niet goed door de vervelling heen of het vervelde in het geheel niet (zie grafiek). In Burgers' Ocean zijn we één vrouwtje verloren dat is blijven steken in haar tweede vervelling. Het was al uniek te noemen dat dit vrouwtje voor de tweede keer vervelde (nummer 12), want het was in de geïnventariseerde aquaria nog niet voorgekomen dat dieren voor de tweede keer verveld zijn.Het is nog niet duidelijk waar dit aan ligt. Dit zijn we momenteel aan het uitzoeken. Mogelijk ligt het aan verkeerde voeding, het missen van een bepaald sporenelement in het water of toch misschien de druk.

Paring vlak na de vervelling

Het geslacht van een reuzenspinkrab kan redelijk eenvoudig worden vastgesteld aan de vorm van het achterlichaam. Het vrouwtje heeft een breed afgerond achterlichaam, dat ze kan gebruiken om de eitjes mee vast te houden. Deze worden dan tussen het omgeklapte achterlichaam en de onderkant van de rest van het lichaam gehouden. Het mannetje heeft een smaller en spitser achterlichaam. Bij de reuzenspinkrab is er ook een ander groot geslachtsverschil. De mannetjes hebben veel langere voorpoten met scharen dan de vrouwtjes.

De familie van de krabben staat dicht bij de familie van de kreeften. Alleen is het achterlichaam van de krab naar voren omgeklapt aan de onderkant, terwijl het achterlichaam van de kreeft naar achteren steekt.

Binnenkort zal de krabbengroep worden uitgebreid, omdat er tijdelijk enkele dieren voor een collega aquarium in Spanje zullen worden gehuisvest, dus het zal extra druk worden in het aquarium. De dieren zullen scherp in de gaten moeten worden gehouden want ze kunnen enorm vechten. In principe zijn mannetjes onderling de grootste vechtersbazen. Daar zullen ze niet de mogelijkheid toe krijgen want de mannen zullen gescheiden worden gehouden. Vrouwtjes tolereren elkaar veel beter.

Foto: Bjoertvedt (CC SA)