Een reuzenschelp

Een bijzonder fenomeen van een koraalrif is de aanwezigheid van vele soorten lagere dieren in de vreemdste vormen en maten. Schelpdieren komen in grote aantallen voor als huisjesslakken, maar niet als ‘tweekleppige schelpdieren’ zoals mosselen. Dit komt omdat dit soort dieren vaak voedsel uit het water halen en dat is op een koraalrif relatief weinig aanwezig, terwijl huisjesslakken kunnen verhuizen om lekker eten te zoeken. Toch is er één ‘tweekleppige’ familie die wel vaak voorkomt en dat zijn de doopvontschelpen. Dit zijn de grootste schelpdieren ter wereld. Zij kunnen overleven op een koraalrif, aangezien zij net als koralen samen leven met een algje. Als het algje voldoende licht krijgt, produceert deze voedsel voor zichzelf, maar ook voor zijn gastheer de doopvontschelp. In het lagunebassin is sinds kort één van de twee schelpen van de reuzendoopvontschelp op het strand 'aangespoeld'. Deze soort kan ruim een meter breed worden. Alleen al dit schelpje weegt ruim honderd kilo. In het koraalrifbassin en nachtkoraalrifbassin zijn twee levende vertegenwoordigers van de doopvontschelpen te ontdekken. Deze soorten worden maximaal een halve meter groot, maar vallen toch al op. Deze oesterachtige schelpdieren staan altijd een stuk open om de algen de gelegenheid te geven van het licht te genieten. Doopvontschelpen hebben geen ogen, maar speciale cellen om licht en donker waar te nemen. Als ze dan ook ergens van schrikken, kunnen ze zich heel snel sluiten.

Rollende schelpen

Opvallend was dat deze dieren hard groeien in het koraalrifbassin. In drie jaar groeiden ze van acht centimeter uit tot ruim dertig centimeter grote schelpen; blijkbaar hadden ze het prima naar hun zin. Toch hadden ze zo nu een dan wat problemen. Allereerst zitten de oudere dieren niet vast aan het substraat waar ze op staan. Mosselen kunnen zich met speciale draden vastzetten aan stenen, maar de doopvontschelp kan dat enkel als ze jong is. Het gevaar als ze los zitten is dat ze om kunnen vallen, vooral als ze zich plotseling sluiten, wat dan ook wel eens gebeurde. Een ander probleem was dat een visje regelmatig hapjes uit de mantel nam. Waarschijnlijk was het een nieuw geïntroduceerde dwergkeizersvis die het als een lekker hapje zag. Gelukkig vond de dwergkeizer een nog lekkerder hapje in het rif, want het probleem stopte na enkele maanden.

Wie is nu de vader?

Enige tijd geleden was er 's morgensvroeg een probleempje in het nachtkoraalbassin. Vlak voordat de lampen uitgaan om de nacht in te luiden. Bij inspectie van de aquaria ’s morgensvroeg bleek dit bassin erg troebel. Allereerst werd het probleem gezocht in de filters, maar die liepen prima. Diezelfde ochtend moest er gedoken worden in dit aquarium om de ruit schoon te maken en de koralen te verzorgen. De duiker zag tot zijn verbazing dat de twee doopvontschelpen in het aquarium druk bezig waren zich voort te planten. Iedere twee tot drie minuten werden er wolken eieren of zaadcellen uitgestoten. Dit schijnen er miljoenen te zijn per doopvontschelp, dus het was wel duidelijk waarom het aquarium troebel was. Doopvontschelpen zijn tweeslachtig, dus het is zowel een mannelijk als vrouwelijk dier. Om te voorkomen dat ze zichzelf bevruchten worden eerst de eitjes in het water vrijgelaten en een tijdje later pas de zaadcellen. Daarnaast is een eitje bevrucht door een eigen zaadcel vaak niet levensvatbaar. Na bevruchting groeit het eitje uit in verschillende larventypen om na tien tot veertien dagen vast te gaan hechten aan een substraat en uit te groeien tot een nieuwe doopvontschelp. Helaas staan er maar twee doopvontschelpen in dit aquarium en ook nog van twee verschillende soorten, dus de kans dat er een groot aantal jonge doopvontschelpjes is geboren is zeer klein. Daarnaast zou een vrijzwemmend larfje met een vrij grote kans in het filter verdwijnen. Toch is het bijzonder om te zien dat dit soort dieren zich zo goed voelen dat ze zich voort proberen te planten.