Een klimmende schroefpalm

Februari in de Bush. Er is recent stevig gesnoeid en het woud is daardoor flink open. Sommige bomen hebben sowieso hun blad laten vallen in verband met de daglengte en staan erbij alsof ze dood zijn. Maar het is gelukkig niet alleen maar kaalheid en ontluistering.

Er zijn ook bomen bij die alweer begonnen zijn uit te lopen en er zijn nu ook planten die bloeien en voor bewondering zorgen.

Op het terras van het Bush Restaurant staat bijvoorbeeld zo’n vroegbloeier. Het lijkt een struik die overdekt is met oranje bloemen, maar van dichterbij zie je dat het geen gewone struik is. Het is een bosje dunne stammetjes en steltwortels die een beetje slungelig overkomen. Het is een familielid van de schroefpalmen (Pandanus), maar wel een heel aparte. Net als bij de Pandanussen groeit de stam in een schroef, waardoor de bladeren in een spiraal aan de stam lijken te zitten maar hij is dus lang zo stevig niet.

Onze plant heet Freycinetia en wordt in het Nederlands wel aangeduid met ‘Klimmende Pandanus’. Dat wil dus zeggen dat hij een steuntje nodig heeft. In het wild staat hij dan ook meestal tegen bomen en sommige Freycinetia’s ( er zijn meer dan 100 soorten) komen dan vele meters hoog. De onze staat tegen een paal en moet nog verder groeien, maar bloeien doet hij! Al enkele jaren zien we al de oranje bloemen, maar niemand ziet ze ooit open gaan! Het lijkt meer op een vreemde oranje knop. Als je die knop open peutert, zie je binnen in wel degelijk iets anders dan blaadjes, maar wat eigenlijk? Bij nader onderzoek blijkt dat je bent beetgenomen! De oranje knop blijkt een heel pak schutblaadjes te zijn, waarbinnen pas de echte bloemen zitten. En die zijn eigenlijk niet mooi, zeg maar onooglijk. Ze zijn klein, zonder kleur en zitten met zijn allen op een steeltje, waardoor het geheel er als een knotsje uit gaat zien. In elk pak schutblaadjes zitten drie van die knotsjes. En per pakje schutbladen zijn er alleen maar mannelijke bloemetjes of vrouwelijke. Ik weet niet door welke dieren ze bestoven worden, maar het moeten volgens mij insecten zijn die naar binnen weten te dringen en afkomen op roodoranje kleuren, want geuren doen de bloemen niet.

In de toekomst zullen we wat meer van die Freycinetia’s aanplanten en dan ook tegen bomen op laten groeien, maar daar moeten we wel voorzichtig mee zijn want de steltwortels hechten zich aan de stammen en dringen er zelfs in door! Op de Filippijnen worden de stammetjes en luchtwortels wel gebruikt voor kleding. Men klopt de stammetjes net zo lang fijn totdat de stevige vezels loslaten. Van die vezels maken ze dan speciale mantels voor de jagers. Dat doen wij dus niet, maar in elk geval zijn het mooie en interessante planten!