Nieuwkomers in Nederland: goudjakhals

Krijgt Nederland er een 72^ste zoogdiersoort bij? Eind februari 2016 vond voor het eerst een door beelden van een cameraval bevestigde waarneming van een goudjakhals in Nederland plaats.

Krijgt Nederland er een 72^ste zoogdiersoort bij? Eind februari 2016 vond voor het eerst een door beelden van een cameraval bevestigde waarneming van een goudjakhals in Nederland plaats. En dan ook nog op de Veluwe, dus zowat voor de huisdeur van Burgers’ Zoo! Ons park is de enige dierentuin in Nederland met deze soort, maar het diertje dat door de bossen struinde, was toch echt een wilde goudjakhals!

Meer wolf dan jakhals

Goudjakhalzen zijn hondachtige roofdieren, qua grootte tussen een vos en een wolf in. Hoewel hun naam erop duidt dat ze tot de jakhalzen behoren, bleken ze onlangs genetisch gezien nauwere familie van de coyote en de wolf te zijn dan van jakhalzen. Goudjakhalzen hebben van oudsher een enorm verspreidingsgebied in noordelijk Afrika, Zuid-Azië, op het Arabisch schiereiland en op de Balkan. Zij komen voor in de meest uiteenlopende habitats, zoals savannes, halfwoestijnen en open boslandschap. En sinds een paar decennia is de opportunistische goudjakhals aan de wandel! 

Steeds verder Europa in

Anders dan de Europese wolf die in grote delen van Europa door de mens is uitgeroeid en nu weer langzaamaan in stukken van zijn voormalig verspreidingsgebied terugkeert, is de goudjakhals echt een nieuwkomer. Sinds de jaren tachtig werd hij al met regelmaat in Oostenrijk en in Italië gezien. In de zomer van 2015 had hij Frankfurt bereikt. En nu is dus voor het eerst in de geschiedenis zo’n dier in Nederland waargenomen! 

Hoe om te gaan met deze migranten?

‘Wie rondstruint in de natuur moet tegenwoordig niet alleen beducht zijn op wolven maar ook op jakhalzen’, schrijft bijvoorbeeld ‘Vereniging het Edelhert’ op haar website. Mens noch edelhert hoeven echter bang te zijn voor de goudjakhals, die vooral op konijnen, knaagdieren en vogeltjes jaagt en verder ook wel vruchten en bessen lust. Tegenwoordig wordt op Europees politiek niveau gediscussieerd hoe om te gaan met invasieve, exotische diersoorten, die zich dus buiten hun natuurlijk verspreidingsgebied vestigen en daarmee mogelijk andere soorten verdringen. Hierbij gaat het normaliter om diersoorten die door de mens zijn losgelaten, zoals bijvoorbeeld halsbandparkieten in de Randstad. De goudjakhals kwam op eigen kracht; en wie weet komt hij vaker en blijft hij uiteindelijk voorgoed? De afgelopen weken is het weer stil omtrent goudjakhalzen op de Veluwe; maar wie weet voor hoe lang!

Goudjakhalzen in dierentuinen

In Burgers’ Zoo leven twee goudjakhalzen, een koppel dat vijf jaar geleden in Duitse dierentuinen werd geboren. Helaas hebben deze twee dieren nog geen nakomelingen voortgebracht. Wie een echte familie goudjakhalzen wil zien en niet wil wachten of deze soort zich inderdaad op de Veluwe gaat vestigen, kan het best naar de Duitse Natuurzoo Rheine afreizen. Daar deelt een familie goudjakhalzen het verblijf met de lippenberen. Zelfs in een dierentuin is echter wel eens geduld nodig, om deze soort echt te zien… de jakhalzen verstoppen zich maar al te graag tussen de struiken. Dan wordt maar al te goed duidelijk, hoe lastig het zal worden om deze predator ooit in de Nederlandse natuur te spotten!