Luipaard of zebra?

De luipaardhaai is één van de grootste haaiensoorten uit Burgers’ Ocean. Met zijn prachtige luipaardprint is hij een opvallende haai. 

In het Engels wordt de luipaardhaai ‘zebra  shark’ genoemd. Niet iets wat je verwacht als je naar een volwassen luipaardhaai kijkt. Het is juist het jong dat een zebratekening heeft. Het zwart-witte streeppatroon verandert bij het ouder worden.

Kweken

Al jaren wordt in de Ocean geprobeerd met deze soort te kweken. Luipaardhaaien zijn eierleggende haaien. De eieren, die tot wel 30 centimeter lang kunnen zijn, worden aan koraal of aan een steen bevestigd met lange draden. Na ongeveer vijf maanden komt er dan een miniatuurhaaitje ter wereld. Het eerste luipaardhaaienkoppel in de Ocean heeft in 2003 één jong gehad, vlak voordat het koppel overleed aan een bacteriële infectie. Het huidige koppel heeft nog nooit jongen gehad. De grote vraag is natuurlijk waarom er tot nu toe geen bevruchte eieren zijn. Het vrouwtje produceert al twee jaar lang ‘lege eieren’ zonder  dooiermateriaal. Dit komt bij haaien trouwens ook in de natuur veel vaker voor dan bijvoorbeeld bij vogels, getuige de vele lege, maar hele ei-omhulsels die men op het strand kan vinden. Een inwendig onderzoek bij het vrouwtje liet in ieder geval geen afwijkingen zien, dus gaat de zoektocht weer verder. 

Shark dating

De man is ook al eens een jaartje uit logeren geweest bij een alleenstaand vrouwtje in het aquarium van Hamburg. Ook daar is geen resultaat behaald. Dus mogelijk ligt het aan het mannetje. Onderzoek naar de spermakwaliteit geeft de indruk dat daar het probleem niet ligt. Nu is het wel zo dat dit soort onderzoek nog erg in de kinderschoenen staat. Er is namelijk nog weinig bekend over activiteit van spermacellen bij haaien. We zijn zelfs een stap verder gegaan door het sperma bij het vrouwtje in te brengen. Bij haaien is het niet direct belangrijk of ze exact op het juist moment paren om bevruchte eieren als resultaat te krijgen. Een goed voorbeeld is de werkwijze in het aquarium van Chicago. Eenmaal per jaar wordt het mannetje voor de duur van één week geïntroduceerd bij twee vrouwtjes. In die week vinden paringen plaats, waarna het mannetje weer wordt verplaatst naar een ander aquarium. Daarna produceren de vrouwtjes voor de rest van het jaar bevruchte eieren. Wat het exacte mechanisme hierachter is, is nog steeds niet bekend. Of het sperma wordt opgeslagen, of de bevruchte eieren worden geremd in hun ontwikkeling. Waarschijnlijk is het laatste de meest plausibele verklaring. Bijzonder is het in ieder geval wel!

Kunstmatige inseminatie

Maar even terug naar het inbrengen van sperma bij het vrouwtje: de welbekende kunstmatige inseminatie. Een techniek die nog nooit was uitgevoerd bij een haai. Na rondvragen bleek toevallig dat een Australische groep hier ook mee bezig was. Dit zijn belangrijke stappen voor de ontwikkeling van kweekprogramma’s voor haaien. Als dit soort technieken gaan werken, dan hoef je geen grote transporten te organiseren met volwassen dieren, maar kun je een potje opsturen. Helaas is het nog niet zover. Maar de toekomst glimlacht je toe, als je hieraan denkt. De kunstmatige inseminatie in Burgers’ Zoo bij de luipaardhaai heeft helaas ook niet tot een reproductiesucces geleid. Wij zijn er nog niet achter of dit kwam doordat we het niet goed hebben gedaan of dat er toch een medisch probleem is bij het vrouwtje.