Baltsen in de Bush

‘In mei legt iedere vogel zijn ei’ gaat niet voor honderd procent op in Burgers’ Bush. Toch zijn veel vogelsoorten in de lente en de vroege zomer wèl bezig met baltsen, nestelen en broeden. Wie een beetje tijd neemt om te kijken, kan hier het vermakelijkste vogelgedrag waarnemen! We nemen drie vogeltjes als voorbeeld.

De fody: mus-kleurig of rood

Er wordt wel eens door bezoekers gezegd dat er ‘best veel huismussen in de Bush rondvliegen’. Echter: lang niet alles wat er uitziet als een mus, is ook inderdaad een mus! Van de herfst tot de vroege lente lijken de aan wevervogels verwante Madagaskar fodies voor de leek inderdaad behoorlijk op een mus. Alleen de mannetjes verkleuren in februari / maart en krijgen dan een prachtig rood broedkleed. De kleurintensiteit is een goed signaal voor de fitheid van de mannetjes. Uit onderzoek blijkt dat stelletjes met prachtig roodgekleurde mannetjes bovendien gemiddeld meer eitjes in het nest hebben.

Fodies (te zien op bovenstaande foto) zijn niet vaak in dierentuinen te zien. Als het broeden in Burgers’ Bush zo succesvol doorgaat, zal daar misschien gauw verandering in komen, want de nakweek lukt meer dan uitstekend. Er zijn momenteel meer dan honderd vogeltjes van deze soort in de Bush en ze zijn daar overal makkelijk te spotten.

Ieder zijn taak…

De taak van nestbouwen is bij deze soort vooral voor de man weggelegd. Graag kiest een fody een plek boven het water; daar zijn de jonge vogeltjes over het algemeen wat veiliger voor roofdieren. Normaliter zijn fodies heel gezellige vogels die in groepen optrekken, maar bij het broeden verdedigen ze een klein territorium rondom het nest. De vrouw neemt het uitbroeden van de eieren in haar eentje op zich. Als de jongen na twee weken uitkomen, voeden beide ouders hun kroost op. Zodra de jongen het nest verlaten, laten de ouders vaak een bijzondere taakverdeling zien: zowel moeder als vader nemen de gehele verdere opvoeding van enkele jongen op zich, zonder zich verder om die jongen te bekommeren die onder de verantwoordelijkheid van de andere ouder vallen!

Dansmeestertje

De Jacarina gors is een klein vogeltje dat qua grootte en lichaamsbouw behoorlijk aan een zebravinkje doet denken. Ook bij deze soort is het vrouwtje onopvallend gekleurd, terwijl de man in het balts- en broedseizoen glanzend zwart wordt. Vogeltjes die een beetje geschakeerd bruin-zwart van kleur zijn, zijn jonge kereltjes van nog geen jaar oud. In de lente laat de mannelijke Jacarina gors speciaal imponeer- en baltsgedrag zien, waaraan het zijn tweede naam ‘dansmeestertje’ ontleent. Meerdere keren per minuut springt hij van een takje omhoog, fladdert minimaal zes keer druk met zijn vleugeltjes alvorens weer te landen. De witte tekening op de vleugels die hij daarbij tentoonspreidt en het metaalachtig schurend geluid dat hij vlak voor de landing produceert, moeten indruk maken op de soortgenoten. Want met deze fladder-hupjes probeert de mannelijke Jacarina gors concurrenten weg te houden en een vrouwtje voor zich te winnen.

Wie de dansmeestertjes in actie wil zien, kan dit schouwspel het makkelijkst observeren boven aan de bielzentrap, in het Aziatisch gedeelte, bij de ingang van de Bush. Daar is het favoriete toneel van onze gorzen, ook al komen ze in de natuur voor in Midden- en Zuid-Amerika.

*Nestje van de Jacarina gorzen

Trouw, of toch niet?

Jacarina gorzen leven in paartjes. Mannetje en vrouwtje bouwen samen aan het kleine, komvormig nestje en ze voeden ook samen de jongen op. Op het eerste gezicht een heel braaf leventje. Echter op seksueel vlak zijn de vogeltjes niet trouw. Slippertjes zijn zeer algemeen, zo laat DNA-onderzoek aan de jongen zien. Als een jong stel Jacarina gorsjes eenmaal aan het broeden is geslagen, dan kan haast niets ze meer stoppen. Een koppeltje van deze mini-vogels kan twee tot drie legsels per broedseizoen grootbrengen. Soms zijn dat maar liefst tien jongen per jaar!

*roodrugbuidelspreeuw

Kunstige buidelspreeuwnesten bij het Bushterras

Bij de roodrugbuidelspreeuwen bouwen de vrouwtjes van een kolonie in één en dezelfde boom elk hun eigen nest. Voor de bouw van het druppelvormige nest zijn alleen de vrouwtjesbuidelspreeuwen verantwoordelijk. Ze vliegen druk heen en weer met allerlei geschikt bouwmateriaal, zoals luchtworteltjes en stukjes palmbladeren. De mannetjes van deze soort kijken gewoon toe hoe het nest ontstaat. Ze zitten naast de bouwende vrouwtjes, buigen flirtend, zingen en geven een showtje; maar ze helpen niet mee. Ook broeden en opvoeding is bij deze vogels de taak van de vrouwtjes.

Burgers’ roodrugbuidelspreeuwen hebben dit jaar als broedplek het Bushterras gekozen. Beetje een drukke plek qua bezoekers; hadden ze geen rustiger stekje kunnen vinden? Maar ook in Zuid-Amerika kiezen deze slimme vogels vaak voor een nest dichtbij menselijke activiteit. Dat houdt nestrovers als apen en toekans weg.