Een nieuwkomer in de Bush

Fazant met veel namen?

De Vietnamfazant (Lophura hatinhensis) werd in 1964 ontdekt en in 1975 pas beschreven door professor Vo Quy. Een synoniem van de vietnamfazant is dan ook Vo Quy’s fazant. In het uiterlijk waren er veel overeenkomsten met de eerder beschreven Edwards’ fazant (Lophura edwardsi). Het grootste verschil is de kleur van de middelste staartveren, die bij hatinhensis wit zijn in plaats van donkerblauw bij de edwardsi. De fazant is daarom destijds als aparte soort binnen het geslacht Lophura beschreven. Achteraf blijkt de kleur van de staartveren heel variabel te zijn binnen beide soorten. DNA-onderzoek heeft nu ook bevestigd dat het om een en dezelfde soort gaat. De wetenschappelijke naam is nu vastgesteld op Lophura edwardsi.

Kritiek bedreigd

De vogel is endemisch in Centraal-Vietnam, wat betekent dat hij ook alleen daar voorkomt. Hij leeft in bosrijk gebied met voldoende onderbegroeiing. Centraal-Vietnam is lang oorlogsgebied geweest, waarbij veel ontbladeringsmiddel is gebruikt. Daarna is door intensieve landbouw nog meer leefgebied verdwenen. Dit heeft de soort onder grote druk gezet. Omdat er de laatste jaren weinig tot geen Vietnamfazanten in het wild gezien worden, staat deze soort als ‘kritiek bedreigd’ op de Rode lijst van bedreigde diersoorten. Mogelijk is de vogel in het wild zelfs al uitgestorven.

Toch nog hoop?

Sinds 1994 is er een EEP (fokprogramma voor bedreigde diersoorten) voor de Vietnamfazant. Vanaf het begin was duidelijk dat via dit fokprogramma in dierenparken gefokte vogels in het wild uitgezet konden worden om de soort van de ondergang te redden. Het is daarbij belangrijk dat de populatie in dierenparken zo sterk en zuiver mogelijk blijft, zonder inteelt maar ook zonder vermenging met nauw verwante fazantensoorten. In het verleden zijn namelijk veel particulier gehouden vogels gehybridiseerd. Om deze hybride vogels te kunnen uitsluiten van het fokprogramma doet men genetisch onderzoek bij vogels uit het wild en museum-exemplaren.

Wat doet Burgers’ Zoo?

Om uiteindelijk het reïntroductieproces goed te laten verlopen, is ook veel kennis nodig over gedrag. De EEP-coördinator heeft ons gevraagd een kweekkoppel in de Bush te plaatsen, omdat deze omgeving dicht in de buurt komt bij de natuurlijke habitat van de Vietnamfazant. Wij gaan op verzoek observaties doen aan het broed- en slaapgedrag. Concreet wil men weten of de haan ook broedzorg kent en op welke leeftijd de jongen zelfstandig worden. En wat het slaapgedrag betreft, gaan wij kijken naar boomkeuze, hoogte van slaapplaatsen en of dezelfde slaapplaatsen vaker gebruikt worden. Het zou fantastisch zijn als wij zo ons steentje kunnen bijdragen aan de instandhouding van de soort.