Makkelijke Maki-Mannetjes?

Wilde ringstaartmaki’s op Madagaskar leven in gemengde groepen, met evenveel vrouwtjes als mannetjes.

Wilde ringstaartmaki’s op Madagaskar leven in gemengde groepen, met evenveel vrouwtjes als mannetjes. In deze groepen zijn de vrouwtjes de onbetwiste leiders en dat laten ze regelmatig weten door middel van agressie naar de mannetjes en andere ondergeschikte vrouwtjes in de groep. Mannetjes zijn daarentegen makkelijk in de omgang en agressie wordt gezien als afknapper voor de vrouwtjes. Maar wat als er alleen maar mannetjes zijn? Er is nog weinig onderzoek gedaan aan vrijgezellengroepen maki’s in dierentuinen. Masterstudent Tom Ballemans van de Universiteit Wageningen heeft zich afgelopen maanden in onze maki-groep verdiept.

In Burgers’ Zoo leven acht ringstaartmaki’s, alleen maar mannetjes. Zonder de dominante vrouwtjes is de vraag hoe de groep geleid wordt. Mogelijk is die taak overgenomen door een of meerdere mannetjes. Het doel van mijn onderzoek was dan ook te achterhalen hoe de dominantie in de groep is geregeld en wat voor invloed dit mogelijk heeft op het welzijn van elk individu.

Om dit voor elkaar te kunnen krijgen, moest ik in één oogopslag de maki’s kunnen herkennen. Daarom heb ik allereerst geprobeerd te ontdekken wat de kenmerken van elk individu zijn, zoals vlekken, littekens en staartlengte. Voor de makkelijke communicatie met collega’s en begeleiders heb ik alle acht dieren een naam te geven: maak kennis met Mike, Rik, Tino, Gijs, Daan, Marty, Stan en Maurice – op de foto ziet u ze van linksboven naar rechtsonder. Zou het u lukken om ze uit elkaar te houden?

Vriendschappen en rangen

Vervolgens heb ik gekeken naar twee verschillende interacties in de groep, namelijk dominantiegedrag en vriendschappen. Bij dominantie kan je denken aan agressie of elkaar uit de weg gaan, maar ook de voor de soort kenmerkende ‘stink fights’, waarbij de maki’s de staart insmeren met hun eigen geur en vervolgens wapperen naar de ‘tegenstander’ om te laten zien wie de baas is. Voor de vriendschappen heb ik onderzocht wie de meeste tijd met elkaar doorbrengt tijdens het eten, slapen of vlooien.

3+2+3x1=8

Het onderzoek naar het vriendschappelijke gedrag toonde aan dat de groep, met name in de winter toen de maki’s alleen in het binnenverblijf zaten, zich verdeelde in twee subgroepjes: een groep van drie met Rik, Tino en Mike, en een groep van twee met Gijs en Daan. De overige drie maki’s waren meestal op zichzelf, maar voegden zich soms bij Gijs en Daan. Interessant is dat de dieren in de groep van drie ook de hoogste in rang zijn, het groepje van twee dieren de middenmoot vormt en de drie ‘losse’ maki’s onderaan in de rangorde staan. Volgens de literatuur zouden vriendschappen tussen mannetjes niet gelinkt zijn aan hun status in de groep, maar in Burgers’ Zoo schijnt dit toch wel zo te zijn. Gelukkig lijken de maki’s die onderaan staan en geen duidelijke vriendschappen hebben, niet eenzaam te zijn. Ze worden namelijk wel toegelaten in de subgroepjes en daarbij wordt allerlei vriendschappelijk gedrag vertoond. Daarnaast kunnen de drie voor gezelligheid altijd nog terecht bij de zwarte maki’s met wie ze hun verblijf delen!