Op zondag 17 september 1944 gaat Operatie Market Garden van start. Parachutisten van de Britse 1ste Airborne Division doen een poging om de brug in Arnhem te veroveren. Doel is om van daaruit via een gelijktijdig grondoffensief vanuit het zuiden door te kunnen stoten naar het Roergebied. Burgers’ Zoo komt meteen midden in de vuurlinie te liggen wanneer de Geallieerden met een regen van granaten het nabijgelegen Duitse vliegveld Fliegerhorst Deelen aanvallen. Reinier van Hooff en zijn vrouw Lucie van Hooff-Burgers bevinden zich als directie van het dierenpark plotseling midden in het oorlogsgeweld.
Tussen de beschietingen door trekt een grote stoet mensen met kruiwagens, fietsen en kinderwagens over de Schelmseweg langs het dierenpark weg uit het oorlogsgebied. In het park zelf neemt een zestal ontheemde families uit de woonwijk Alteveer hun intrek in het woonhuis, het slachthuis en de voorraadschuur met de geïmproviseerde schuilkelder. Wanneer blijkt dat de Duitsers de Engelsen hebben verslagen, is het een gekkenhuis. Nadat twee dierverzorgers door granaatvuur om het leven komen in het park beseffen alle families aan de dood ontsnapt te zijn en ze vertrekken halsoverkop uit het dierenpark.
De acht maanden tussen de start van Operatie Market Garden en de uiteindelijke bevrijding van Nederland in mei 1945 vormen de zwartste bladzijden in de geschiedenis van het Arnhemse dierenpark. Vanuit de koelcellen in de stad wordt vlees voor de roofdieren met paard en wagen naar Burgers’ Zoo vervoerd. Wanneer de elektriciteit in het slachthuis uitvalt, is Reinier van Hooff genoodzaakt om elders vlees te halen. Langs de oevers van de Rijn liggen veel dode paarden en koeien, die hij verzamelt om de roofdieren te eten te kunnen geven. Het is levensgevaarlijk werk: met een geïmproviseerde witte vlag begeeft hij zich in het niemandsland tussen de Duitse en de Geallieerde linies in de hoop dat geen van beide partijen het vuur opent…
Wanneer de kersttijd van 1944 aanbreekt, eisen de Duitsers vele kippen, eenden, fazanten en duiven op voor hun kerstdiners. Half februari 1945 beginnen de bombardementen opnieuw en zetten de Duitsers hun V-1-raketten in. Burgers’ Zoo krijgt van de Duitsers het bevel om alle dieren op transport te zetten naar Zoo Hagenbeck in Hamburg. Reinier van Hooff weet de Duitse commandant te overtuigen dat de winterse omstandigheden zo’n groot diertransport onmogelijk maken en dat Hamburg ook te lijden heeft onder dagelijkse aanvallen van de Geallieerden.
Op tweede paasdag in april 1945 bombarderen de Engelsen vanuit het oosten de omgeving rond het dierenpark. In een wanhopige poging het park te beschermen, schilderen Reinier en zijn zoon Jan van Hooff op het dak van het restaurant de woorden ‘Save Our Zoo’. Helaas blijkt de aanvliegroute van de Geallieerden echter elders te liggen en lezen veel piloten de boodschap pas nadat ze hun bommenvracht hebben gelost. Tot half april houden de granaatinslagen in het park aan. De oorlogsschade aan gebouwen en dieren is enorm. Veertien leeuwen, vier tijgers, twee Afrikaanse wilde honden, twee ijsberen, een panter, pekari’s, moeflons, zebra’s, runderen, apen en tropische en inheemse vogels zijn gestorven of gestolen. Het dierenpark moet na de oorlog praktisch van de grond af aan weer opnieuw worden opgebouwd.
Samen met Mevr. van Nieuwstadt, geboren in Burgers’ Zoo en opgegroeid tijdens de oorlog, gaan we langs verschillende historische plekken van de Tweede Wereldoorlog in Burgers’ Zoo.
Koninklijke Burgers’ Zoo is door Michelin bekroond met twee Michelinsterren. In de Michelin Reisgids…
26 september 2024
Indrukwekkende draken, eenhoorns, centauren, boomnimfen, sfinxen, zeemeerminnen en talloze andere be…
5 september 2024
Stichting Future For Nature (FFN), gevestigd in Burgers’ Zoo, zet zich in voor het belang van natuur…
3 september 2024
