Hoe de sociale structuren van de bedreigde zeekoeien in de natuur in elkaar zitten, is nog steeds niet helemaal ontrafeld. Duidelijk is vooral dat de biologen hier vooralsnog van mening verschillen. Terwijl sommige zeekoeienkenners spreken van jarenlange vriendschapsbanden, stellen andere onderzoekers dat individuele dieren totaal geen blijk van herkenning geven bij een weerzien na een tijdje gescheiden te zijn geweest. Zeekoeiencommunicatie en – gedrag zijn voor ons mensen lastig te lezen, omdat deze zeezoogdieren zo anders zijn dan wij. Echter, we kunnen wel met zekerheid stellen dat zeekoeien in de natuur niet in vaste familiegroepen leven en dat de vader geen bijdrage levert aan het opvoeden van zijn nageslacht.
In het wild verzamelen meerdere mannetjes zich rondom een vruchtbaar vrouwtje. Zij vormen een zogenoemde ‘mating herd’, waarbij gedurende de dagen dat het vrouwtje vruchtbaar is, mannetjes blijven aan- en afhaken. Deze mannetjes volgen het vrouwtje als een schaduw. Omdat in die periode meerdere mannetjes met het vrouwtje paren, is het onduidelijk wie de vader is. De dracht duurt ongeveer een jaar en omdat de interesse van de mannetjes met de vruchtbare dagen van het vrouwtje eindigt, is er sprake van allemaal ‘alleen-zwemmende moeders’.
Een vaderschapstest afnemen is bij de zeekoeien in Burgers’ Zoo niet nodig; we hebben namelijk maar één mannelijke zeekoe! Aan zijn gedrag is ook duidelijk af te lezen, wanneer het vrouwtje vruchtbaar is. Hij flehmt dan (trekt dus dan boven water zijn bovenlippen omhoog om de hormonen beter te kunnen ruiken), eet minder en stalkt het vrouwtje voortdurend. Op die manier wisten we in het najaar van 2022 dat er interesse was en er is ook een aantal paringen waargenomen. Toch was dat enigszins verrassend, want pas eind december 2021 is het vrouwtje van het vorige jong bevallen. En in de natuur is het geboorte-interval volgens de literatuur tussen twee en vijf jaar. Ons zeekoevrouwtje zorgde daarentegen al na 19 maanden voor het volgende kleintje! Dit vrouwtje zorgde al eerder voor verrassingen, want ze was bij de eerste dracht op een leeftijd, waarbij zeekoeien volgens de boeken nog helemaal niet vruchtbaar zijn!
Na de bevalling maakten we ons een beetje zorgen, omdat de oudere dochter wel erg veel rond de moeder hing. Vlak voor de bevalling was dit jong ook nog incidenteel aan de tepel van de moeder gesignaleerd. Om veilig te stellen dat de band tussen moeder en het pasgeboren jong zich goed kon ontwikkelen en het kleintje ook aan voldoende moedermelk kon komen, zijn de moeder en haar jong gedurende de eerste paar weken van de vader en de oudere dochter gescheiden. Het pasgeboren jong blonk meteen uit door zijn zelfstandigheid. Bovendien kon het, een beetje atypisch voor zeekoeien, al op dag één met perfecte coördinatie van staart- en borstvinnen zwemmen. Het groeit als kool en op schijnbaar een beetje buikkrampjes na op de dagen dat de kleine ook meer groenvoer begon te eten, is het een heel probleemloos jong. In november zijn de vier zeekoeien weer herenigd, en dat gaat heel goed. Grote zus blijft van moeders tepel af en de omgang met elkaar is vriendelijk. Eindelijk konden we aan de grote ruit ook op de buik van het jong turen om het geslacht vast te stellen: het is een vrouwtje!
Op 20 september 2023 is er een Caribische zeekoe geboren in Burgers’ Zoo Caribische zeekoeien leven…
20 september 2023
In de Mangrove leven drie Caribische zeekoeien: een mannetje en twee vrouwtjes. Eén van deze vrouwtj…
1 september 2023
Dierverzorgers van Burgers’ Zoo rusten de Caribische zeekoeien tijdelijk uit met camera-tagtechnolog…
10 januari 2023
