Quetzalcoatl betekent letterlijk ‘gevederde slang’ of ‘kostbare tweeling’. Quetzalcoatl is één van de belangrijkste goden van de Tolteken en later ook van de Azteken en de Maya’s. De Maya’s noemen hem Kukulkan. Quetzalcoatl zou veren van de mannelijke quetzalvogel dragen. Deze gevederde slangengod is de god van hemel en aarde, licht en duisternis, geboorte en dood. In die hoedanigheden wordt Quetzalcoatl geassocieerd met de wind, het water, de lucht, de vruchtbaarheid, de lente, de plantengroei, maïs (een belangrijk gewas voor deze volkeren), het priesterschap, de wijsheid en het leven in het algemeen. Zijn duistere broer Tezcatlipoca is zijn grote tegenpool, terwijl Quetzalcoatl het goede in de mens vertegenwoordigt.
‘Quetzal’ is de veer van de quetzalvogel en betekent bovendien ‘kostbaar’. ‘Coatl’ betekent zowel ‘slang’ als ‘tweeling’. De Azteken associeerden de slang met de vrouwelijke psyche. Aanvankelijk zou Quetzalcoatl dan ook een androgyn wezen geweest zijn: een wezen met zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken. Nadat Quetzalcoatl zich in de mythologie op een gegeven moment in het vuur geworpen heeft, verandert zijn as in een vlucht prachtige vogels. Hier dankt de quetzalvogel zijn naam aan.
Quetzalcoatl wordt afgebeeld als een goddelijke schepper. Hij verbindt hemel en aarde en waakt over de regen, die voor de landbouw heel belangrijk is. In deze rol wordt hij ook wel eens afgebeeld als een god die het hemelgewelf draagt. Quetzalcoatl is verbonden met water en lucht, vruchtbaarheid, vernieuwing en het leven zelf. Hij is dus ook de god van de lente en de plantengroei. Quetzalcoatl is bovendien de god van de wind. Hij laat namelijk de wind opsteken, die de regen meevoert.
Daarnaast wordt Quetzalcoatl afgebeeld als de morgenster (Venus), maar ook als de sterfelijke heerser en hogepriester Topilitzin van Tula. In deze verschijningsvorm is zijn duistere broer Tezcatlipoca zijn grote tegenpool.
Quetzalcoatl wordt tenslotte geïdentificeerd als hemeldraak, een van de oudste goden van Mexico. Als hemeldraak kan Quetzalcoatl mensen straffen met tornado’s en waterhozen, maar ook belonen door met bijvoorbeeld regen de landbouw te stimuleren.
Waarschijnlijk is Quetzalcoatl gebaseerd op een legendarische priester-koning die echt bestaan heeft. Wellicht heeft hij zijn eigen dood geënsceneerd en is toen vertrokken uit de hoofdstad van de Tolteken. Zo ontstaat een herinnering aan een machtig heerser die zijn paleis in de as zou hebben gelegd, al zijn schatten zou hebben begraven en getooid met staartveren is weggevaren. Met de belofte om eens weer terug te keren.
Omstreeks 1200 ging het rijk van de Tolteken ten onder, die in het Mexicaanse hoogland leefden. Vanaf het begin van de veertiende eeuw werden de Azteken de heersers over dit gebied en zij noemden zich de rechtmatige opvolgers van Quetzalcoatl om zodoende hun heerschappij te rechtvaardigen.
Over het ontstaan of de geboorte van Quetzalcoatl bestaan verschillende verhalen. Hij zou één van de vier zonen zijn van Ometecuhtli en Omecihuatl, die elk over één van de vier windrichtingen regeren. Volgens een ander verhaal zou hij echter geboren zijn uit de maagd Chimalman, Coatlicue of Xochiquetzal.
Quetzalcoatl zou de mens hebben geschapen uit de beenderen van vorige mensenrassen die als reuzen de aarde in een eerdere periode hadden bewoond. Door zijn eigen bloed door de schepping heen te mengen, werd de hedendaagse mensheid geboren uit een mengsel van vermalen reuzenbotten en bloed van Quetzalcoatl.
Tezcatlipoca, de duistere, bedrieglijke broer van Quetzalcoatl, doodt hun vader. Quetzalcoatl wil zijn vader wreken en ze worden gezworen vijanden. Uiteindelijk lukt het Tezcatlipoca om Quetzalcoatl dronken te voeren met pulque, waardoor hij geslachtsgemeenschap met zijn eigen zus Quetzalpetlatl heeft. Als hij weer nuchter is en beseft wat hij had gedaan, werpt hij zichzelf in het vuur. Tezcatlipoca haalt zijn broer Quetzalcoatl bovendien over om in de spiegel te kijken waarin hij de toekomst kan zien. Daar ziet Quetzalcoatl zichzelf als een oude, blanke man met een lange witte baard. Volgens de legende zal Quetzalcoatl echter ooit herboren worden en terugkeren. Als het zover is, zal hij meteen heerser worden van het rijk der Azteken.
De voorlaatste leider van de Azteken, Motecuhzoma de Tweede, voorspelde een spoedige terugkeer van Quetzalcoatl. Op 22 april 1519 landde de Spaanse veroveraar Hernán Cortés met zijn troepen op de kust van het tegenwoordige Mexico. De Azteekse heerser Montezuma was er heilig van overtuigd dat Quetzalcoatl was teruggekeerd op aarde, zoals de voorspellingen hadden aangekondigd. Cortés was inderdaad een wat oudere, blanke man met een witte baard. De Spanjaard maakt sluw gebruik van deze aanname van de Azteken en weet het rijk van de Azteken hierdoor te veroveren. De Spaanse verovering heeft minstens achttien miljoen mensen het leven gekost ten gevolge van oorlog en ziektes.
Donderdag 14 november om 08.30 uur stuiten de drie Maleise beren van Koninklijke Burgers’ Zoo op een…
6 dagen geleden
Halloween en pompoenen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met een knipoog naar donderdag – 31…
30 oktober 2024
Woensdag 23 oktober 2024 om 13.30 uur presenteert kinderboekenschrijver Paul van Loon samen met Dolf…
23 oktober 2024
