De schreeuwpiha is een merelgrote vogel uit de familie van de cotinga’s. Cotinga’s zijn vaak heel kleurrijke dieren, maar de schreeuwpiha heeft een onopvallend uiterlijk: beide geslachten hebben grijze veren. De schreeuwpiha behoort tot de grote groep van de zangvogels, maar zingen doet hij niet: hij schreeuwt!
Alleen de mannetjes laten hun kenmerkende schreeuw horen. Dat doen ze in groepen geclusterd, dus vele mannetjes op enkele meters afstand bij elkaar. Achter elkaar laten ze hun tot 116 decibel harde roep horen, en de vrouwtjes kiezen aan de hand van hun roep-kwaliteit een paringspartner. Deze manier van baltsen wordt een ‘lek’ genoemd. Zo’n ‘lek-vorming’ is van slechts weinig soorten bekend, zoals ook van rotshaantjes, auerhoenders en kemphanen.
Typerend voor vogelsoorten die in een lek-systeem baltsen is dat de enige taken van de mannetjes in de voortplanting het aantrekken van een vrouwtje en de paring zijn – nestbouw, broed en opvoeding doet het vrouwtje alleen. De nesten van de schreeuwpiha zijn opvallend klein, er wordt altijd slechts één ei gelegd, dat amper in het nestje past. Zo’n klein nest hebben meer cotinga’s. Biologen denken dat een klein nest onopvallender is en meer broedsucces biedt in gebieden met heel hoge nestpredatie.
De schreeuwpiha vormt geen groepen of vaste groepen met soortgenoten. Wat dat betreft is hij meer solitair. Maar hij zoekt zijn voedsel wel graag samen met andere vogelsoorten. Op die manier heeft hij de voordelen van de bescherming van de groep, zoals de waakzaamheid van de anderen, maar vermijdt mogelijk een beetje de directe voedselconcurrentie.
Het verspreidingsgebied van de schreeuwpiha is groot en hij komt daarbinnen vrij veel voor. Deze soort is dus gelukkig niet bedreigd, hoewel het tropisch regenwoud in Zuid-Amerika onder druk staat.
Deze bijzondere vogel is sinds het jaar 2005 in de Bush te bewonderen en vooral te horen! Uit de natuur is nog steeds heel weinig bekend over zijn voortplantingsgedrag. In 2012 is in Burgers’ Bush de eerste succesvolle fok met deze soort in een Europese dierentuin geweest. Sindsdien zijn hier meerdere jongen groot geworden.
In Burgers’ Zoo hebben we ook ontdekt dat niet alleen de mannetjes zo hard kunnen roepen. Toen een keer een vrouwtje werd gevangen om haar een pootring te geven, liet ze ook een oorverdovende piha-schreeuw horen. Normaliter zijn de vrouwtjes piha’s niet zulke lawaaimakers!
