Plek in het dierenrijk

Deze waterbewonende grijze reuzen behoren tot de zoogdieren. Hun voorouders hebben miljoenen jaar geleden het landleven verruild voor het leven in het water en zeekoeien hebben veel aanpassingen ontwikkeld aan dit milieu. Zoals elk zoogdier moeten ze echter wel telkens naar het wateroppervlak om adem te halen; ze hebben longen en geen kieuwen. Zeekoeien zijn geen verwanten van zeehonden of zeeleeuwen. Door hun afwijkende kenmerken delen biologen zeekoeien in een eigen orde in. Hun nauwste familie in het dierenrijk zijn de olifanten.

Eigenschappen van de Zeekoe

Gewicht

400 kg

Leefwijze

tijdelijke groepen

Draagtijd

12 maanden

Worpgrootte

1 jong

Leeftijd

50 jaar

Voedsel

waterplanten, algen

Bedreiging

kwetsbaar

Bijzonder gedrag

Zeekoeien zijn gemoedelijke en rustige dieren. Ze dobberen in het water en voeden zich met waterplanten. Ze eten zowel drijvende planten (zoals waterhyacint) aan het wateroppervlak als ook zeegras en wortels van waterplanten op de bodem. Hun lippen en hun stugge tastharen rondom de mond zijn zeer gevoelig. In troebel water vinden zeekoeien hun voedsel dus vooral op de tast.

Wist u dit al over zeekoeien?

Er wordt aangenomen dat de mythe van zeemeerminnen te herleiden is tot zeemannen die zeekoeien hebben gezien. De betoverende zang van de zeemeerminnen is in elk geval erbij verzonnen: zeekoeien hebben geen stembanden. Ze kunnen wel wat geluiden voortbrengen, maar zeker niet zingen!
Net als olifanten wisselen zeekoeien hun kiezen horizontaal. Levenslang groeien de kiezen heel langzaam van achteren naar voren; zo zijn er altijd ‘verse’ kiezen met nog weinig gebruikte richels die het plantenmateriaal goed kunnen vermalen.
In de natuur eet een zeekoe meer dan 30kg per dag; in dierentuinen is dat wat minder omdat de dieren hier een wat voedzamer dieet krijgen.

Over de voortplanting

Het is nog niet bekend hoe zeekoeien weten wanneer een vrouwtje vruchtbaar is. Zeekoeien kunnen wel ruiken, maar onder water zijn hun neusgaten dicht. Dus dat ze geursignalen uit het water opvangen, is niet heel aannemelijk. En hoewel zeekoeien wel goed kunnen horen, lijken ze geen geluiden te kunnen produceren die over grote afstanden reiken. Toch hangt bij een vruchtbaar vrouwtje soms wel een tiental geïnteresseerde mannetjes rond, hoewel de Caribische zeekoe verder niet in groepen leeft! Er wordt één jong geboren, dat alleen door de moeder wordt grootgebracht.

Eén met de natuur

Caribische zeekoeien zijn hele grote eters en ze zijn dol op waterhyacint. De hoop van een aantal ecologen was dan ook op deze dieren gevestigd bij het terugdringen van deze uitheemse waterplant die diverse wateren dreigde te overwoekeren. Het plan was om een aantal zeekoeien telkens te verhuizen en een tijdlang de waterhyacint op te laten ruimen. Echter, het transport van deze zwaargewichten bleek in de praktijk veel te lastig! Inmiddels zet men diverse plantenetende vissen met hetzelfde doel in. Het bestrijden van de ene meegebrachte soort door middel van het loslaten van meer regiovreemde soorten is trouwens altijd een risicovolle actie, omdat men van tevoren de uitwerkingen op het ecosysteem onnauwkeurig kan voorspellen.

Bedreiging en bescherming

Caribische zeekoeien hebben geen natuurlijke vijanden. Soms verstikken deze zoogdieren in visnetten. Het grootste gevaar voor deze vreedzame dieren zijn motorboten. Scheepschroeven veroorzaken namelijk lelijke en soms zelf dodelijke verwondingen. In de landen waar zeekoeien van nature voorkomen, zijn er diverse opvangstations voor gewonde zeekoeien, onder andere in dierentuinen. Met name in Florida, waar deze zeekoeien ook voorkomen, wordt veel aan voorlichting voor booteigenaren gedaan. Zeekoeien leven ook langs de kust van het gebied in Belize, dat Burgers’ Zoo beschermt.

Nieuws over de Zeekoe

10 januari 2023

Arnhemse zeekoeien faciliteren zeegrasonderzoek

30 dec 2021

Er is een kleine zeekoe geboren!

16 dec 2021

Zeekoejong bijna op komst?

25 nov 2021

Kijk mee via de livestream bij de drachtige zeekoe!

26 jan 2021

Helaas is de jonge zeekoe gestorven

1 mei 2020

David maakt weinig indruk op Goliath

16 aug 2019

De wonderbaarlijke zeekoeien

19 mrt 2019

Burgers' Zoo verwelkomt jonge zeekoe

27 feb 2019

Update zeekoe: het is nog altijd afwachten geblazen

18 jan 2019

Zo goed mogelijk voorbereiden

10 jan 2019

Jonge zeekoe op komst in Arnhem

27 jul 2018

Caribische zeekoe gestorven

De zeekoeien in de Mangrove

Tot juli 2017 leefden de zeekoeien in de Bush, daarna zijn ze naar een veel groter bassin in Burgers’ Mangrove verhuisd. Bij een 12 meter lange ruit kunnen de bezoekers de zeekoeien in hun nieuw onderkomen ook onder water zien zwemmen. Zeekoeien zijn vreedzame dieren, die goed samenleven met de roodwangschildpadden en vissen in hun kreek. Zeekoeien zwemmen in de natuur in zout, zoet of brakwater. Het bijna één miljoen liter water grote bassin in de Mangrove is gevuld met zoet water. Dit vinden de zeekoeien prettiger en bovendien is het aanmaken en filteren van zout water lastiger.

Zeekoeien zijn dol op gekookte wortelen, rode bieten en graan. Hun hoofdvoedsel bestaat echter uit heel veel andijvie en selderij.