De gevlekte adelaarsrog behoort tot de meer dan 400 soorten roggen, hij is dus een kraakbeenvis. Er zijn ongeveer 20 soorten adelaarsroggen die allemaal te herkennen zijn aan de grote, uitgerekte borstvinnen die spits toelopen. De adelaarsroggen danken hun naam aan hun zwemstijl die aan het vliegen van een vogel doet denken.
Adelaarsroggen liggen niet zoals de meeste andere soorten roggen vooral op de grond of half verstopt onder het zand. Ze zwemmen bijna voortdurend, dag en nacht, gracieus met krachtige vinbewegingen door het open water van de oceanen. Soms zwemmen in de natuur tientallen of zelfs meer dan honderd adelaarsroggen een tijdje met elkaar samen.
Roggen hebben een inwendige bevruchting. De zaadjes van een mannetje moeten dus in het lichaam van een vrouwtje komen om de eieren te bevruchten. Daarvoor gebruikt de mannetjesrog zijn ‘claspers’, dat zijn aangepaste delen van de buikvinnen die als een penis werken. Elke mannelijke rog heeft twee claspers, maar bij een paring gebruikt hij telkens alleen maar de linker of de rechter, naargelang aan welke kant van hem het vrouwtje zwemt.
Adelaarsroggen zijn ovovivipaar, dus de ongeboren jongen ontwikkelen zich in eieren binnen het lichaam van het vrouwtje. Na 8 tot 12 maanden worden de jongen geboren, het vrouwtje brengt dan één tot vier jongen ter wereld. Een pasgeboren adelaarsrog heeft al een spanwijdte van circa 50 cm en weegt ongeveer 1 tot 3 kg. Het zijn dus behoorlijk grote jongen! Na de bevalling kijkt het vrouwtje verder niet meer om naar haar jongen.
Adelaarsroggen zoeken de bodem af naar krabben en mosselen. Deze kraken ze dan met hun als maalplaten gevormde tanden open. De schalen en schelpen slikken ze niet door, deze onderdelen worden weer uitgespuugd.
In grote delen van hun natuurlijk verspreidingsgebied, met name rond de Aziatische kust, wordt veel gevist. Adelaarsroggen worden in veel tropische landen gegeten. Omdat deze roggen zich slechts langzaam voortplanten, is visserij al snel niet meer duurzaam.
De adelaarsroggen zwemmen in het tunnelbassin met een volume van circa 1,6 miljoen liter water. Als vissen van flink formaat die non-stop zwemmen hebben ze een heel groot aquarium nodig.
De adelaarsroggen krijgen twee keer per dag voedsel, namelijk inktvis, vis, gamba of mosselen. Ze hebben geleerd om het voedsel van een voertang te pakken op een bepaalde plek in het aquarium. Bij deze plek ligt een plaat dicht onder het wateroppervlak; daardoor kunnen de roggen net als in de natuur het voedsel vanaf de ‘grond’ eten. De andere vissen in het bassin komen daar niet goed bij en kunnen niet gemakkelijk voedsel afpakken. Door dit individuele voeren met de voertang kunnen de verzorgers exact zien, wie wat heeft gegeten. Eén dag in de week krijgen ze niets te eten.
Burgers’ Ocean was het eerste aquarium van Europa, waar een adelaarsrog is geboren. Dat was in 2009 en inmiddels zagen hier al tientallen adelaarsroggen het levenslicht. Het Europese stamboek voor deze soort – een soort fokprogramma – wordt door Burgers’ Zoo beheerd. Ook gebeurt hier belangrijk onderzoek aan de adelaarsroggen. Zo is bijvoorbeeld in de Ocean voor het eerst succesvol DNA uit het puntje van de gifstekels gehaald, om een vaderschapstest te kunnen uitvoeren. Deze tests zijn wel heel belangrijk, als je meerdere volwassen mannetjes in het bassin hebt zwemmen en een fokprogramma wilt managen! In 2014 bleek daarbij trouwens dat één jonge rog helemaal geen vaderlijk DNA in zich had; hij was door maagdelijke voortplanting ontstaan. Het was de eerste keer dat dit fenomeen bij een rog werd bewezen!
