Rododendrons

Rododendrons zijn er in alle maten: van kleine dwergstruikjes tot enorme bomen. De grootste vind je in het noorden van India, waar ze in de bloeitijd de bossen sieren met vlammend rode bloemen. Rododendron betekent dan ook letterlijk ‘rode boom’.

Heide

Voor veel mensen zal het een verrassing zijn om te lezen dat rododendrons tot de heidefamilie behoren. Bij heide denken we namelijk altijd aan onze kleine paarse struikjes, maar elders telt deze familie ook veel grote struiken en bomen. Ook de aardbeienboom uit het Mediterrane gebied hoort bijvoorbeeld in de heidefamilie. Rododendrons vormen een omvangrijke groep in het plantenrijk; het is een van de meest soortenrijke geslachten. Voor botanici zijn de azalea’s overigens gewoon rododendrons. Alleen verliezen azalea’s hun blad wél in de winter.

Groen blijvend

Dat groen blijven in de winter is niet zonder risico. Als al het water bevroren is, kan de plant geen water opnemen en als de verdamping bij schraal weer gewoon doorgaat, dreigt verdroging. Dat zie je goed bij rododendrons gedurende lange vorstperioden: de bladeren gaan hangen en beginnen op te krullen. De verdamping wordt beperkt door het leerachtig bladoppervlak, maar dat blijkt niet voldoende. Helemaal uitdrogen gebeurt echter niet zo vaak, net zo min als volledig doodvriezen. Groen blijvende planten hebben meestal een soort antivries in de sappen die de plant lange tijd bescherming kan bieden. Een andere handicap kan het oppervlakkige wortelstelsel zijn. Ze hebben daardoor eerder koude tenen en aan het grondoppervlak bevriest het water natuurlijk het eerst.

Telmachines

In de winter gaat de plant in rust. Er komen geen bladeren bij, knoppen openen zich niet en alles gaat op de spaarstand. Rododendrons hebben ’s winters al dikke knoppen die door een kleverig harsachtig laagje zijn bedekt dat ook weer beschermt tegen de vorst. Als er in de wintermaanden ineens een warme, zonnige dag tussenzit, moeten de knoppen natuurlijk niet direct uit gaan lopen. Het blijkt dat elke overwinterende plant een soort optelsommetje kan maken van de zonnige uren! Zo lang het aantal benodigde uren niet gehaald wordt, gebeurt er niets en blijft de plant in rust. Pas als het voorgeschreven aantal warme uren wordt bereikt, gaat er weer groei plaatsvinden en lopen knoppen uit.

Levensgevaarlijk

In de dierentuin hebben we maar betrekkelijk weinig rododendrons bij de dierverblijven. Dat is geen toeval, omdat rododendrons gif bevatten waaraan de meeste planteneters sterven. Deze planten staan dus alleen daar waar bezoekers / kinderen niet in de verleiding komen er blad af te plukken om aan de dieren te voederen. Met vogels zijn ze echter wel als decoratie te combineren.

Giftige honing

Imkers die bijen hebben die op rododendrons vliegen, moeten voorzichtig zijn. Er zijn namelijk rodo’s die ook gifstoffen in hun nectar hebben, waardoor de honing van die bijen schadelijk voor de mens kan zijn.