Een schoonheid in de modder

Planten die in modder groeien, hebben een probleem: de wortels komen moeilijk aan zuurstof. Een ander probleem kan zijn dat de plant ook boven het wateroppervlak ‘onder de modder’ komt te zitten.

Rein

Lotussen kennen dat probleem niet. Het blijkt dat de grote, ronde bladeren altijd schoon zijn en blijven. Dat heeft de mens in de oudheid al geïnspireerd. In India en Vietnam heeft de plant daardoor een religieuze rol gekregen, als symbool voor reinheid, uitstijgend boven een tamelijk onreine omgeving.

Voorbeeld

Wetenschappelijk blijft de vraag hoe die bladeren dat voor elkaar krijgen. Daar weten we nu iets meer van: hele kleine oneffenheden op het bladoppervlak maken het oppervlak waterafstotend, zodat regendruppels niet uitvloeien maar er eenvoudig af rollen en daarbij nemen ze eventueel vuil mee. Industriële ontwikkelaars zijn nu bezig deze ‘technologie’ toe te passen bij oppervlakken die liefst schoon moeten blijven (auto’s, ramen, gebouwen, maar ook stoffen, et cetera).

Eigenaardig

’s Zomers bloeien onze lotussen (in het rijstveld in de Bush) en dan kun je je voorstellen dat niet alleen het blad, maar ook de bloem bijdraagt aan de reputatie van schoonheid. Ze zijn werkelijk prachtig. En ook een beetje vreemd. Hoewel ze lijken op waterlelies op lange stelen, zijn ze compleet anders. De bloembodem heeft de vorm van een kommetje dat steeds dikker en uiteindelijk houtig wordt.

Millennium

De dikke bloembodem heeft van boven een aantal openingen waar de stampers (vrouwelijke organen) door naar buiten groeien. De chocoladekleurige, boonvormige zaden worden binnen de enorme bloembodem gevormd. Als ze rijp zijn, gaat de bloembodem hangen en kunnen de zaden door de openingen naar buiten, in de modder vallen en daar weer kiemen. Maar soms zijn de omstandigheden blijkbaar niet gunstig en kiemen ze wat later. Het record bij deze planten staat op meer dan 1000 jaar! De lege en uitgedroogde bloembodem blijft intact en wordt vanwege de bizarre vorm veel gebruikt in bloemstukken.

Heethoofd

Voordat de zaden gevormd worden, moet de bloem bestoven worden. Dat doen insecten die aangetrokken worden door een speciale lotus truc. De bloem produceert warmte; tot boven de 30°C! En die hoge temperatuur bereiken ze ook als het buiten koud is. Door de warmte verspreiden de geuren zich beter en insecten gedragen zich actiever tussen de meeldraden.

Verwant met platanen

Lotussen zijn niet verwant met waterlelies. Genetisch onderzoek toont aan dat ze het meest verwant zijn met platanen! Beide planten staan vrij geïsoleerd in het plantenrijk en worden beschouwd als levende fossielen.