Bij de bescherming van een bos of een diersoort moet rekening worden gehouden met veel factoren. Corneille Ewango, tropisch botanicus en milieudeskundige op het gebied van bossen, is één van de weinige Congolezen die als beheerder van bedreigde dieren- en plantensoorten in het Ituri Woud werkt. Het is een enorme uitdaging om de okapi en andere grote zoogdieren in dit woud te beschermen. Dit vraagt veel ervaring met en kennis van de lokale situaties.
Het regenwoud van de Democratische Republiek Congo vertegenwoordigt ongeveer vijftig procent van alle Afrikaanse natte tropische bossen en één achtste van al het tropische regenwoud in de wereld. Het Okapi Fauna Reservaat, het deel van het Ituri Woud in het oosten van de Democratische Republiek Congo, is in 1992 opgericht en beslaat meer dan 13.700 vierkante kilometer. Hier bevinden zich veel belangrijke bedreigde diersoorten die Ewango probeert te beschermen: okapi’s (bosgiraffes), olifanten, chimpansees, dertien soorten bosantilopen en duikers en dertien soorten apen.
Het reservaat is ook een ‘hotspot’ voor plantensoorten en bovendien het leefgebied van de Mbuti (pygmeeën). Zij hebben uitgebreide kennis van het bos en hun beider voortbestaan is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ewango doet onderzoek naar de plantensoorten die als voedsel dienen voor de bedreigde dieren, maar die ook de Mbuti gebruiken voor voedsel en medicijnen. Tegelijkertijd probeert hij de belangrijkste leefgebieden van deze dieren- en plantensoorten te definiëren, zodat ze beter beschermd kunnen worden.
“Natuurbeheer kost niets, behalve je eigen leven”, zegt Ewango terwijl hij terugdenkt aan de risico’s die hij nam om het Okapi Fauna Reservaat te beschermen tijdens het gewelddadige conflict in de Democratische Republiek Congo. De afgelopen vijftien jaar heeft hij hieraan bijgedragen door middel van onderzoek en beheermaatregelen die gedragen werden door de lokale bevolking (‘community-based’ beheer). Tijdens zijn carrière heeft Ewango duizenden botanische collecties gemaakt, bijgedragen aan de beschrijving van nieuwe soorten en meegeschreven aan verschillende belangrijke wetenschappelijke publicaties over regenwoudecologie.
Ewango heeft tegenwoordig zitting in de Specialisten Groep voor planten van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) om een Redlist van bedreigde en zeldzame plantensoorten en een Ecosysteem Management Plan voor de Democratische Republiek Congo te ontwikkelen. Tevens werkt hij aan de op komst zijnde publicatie van Flore d’Afrique Centrale (Democratische Republiek Congo, Rwanda en Burundi) voor de plantenfamilie van de Sapotaceae. Hiervoor heeft hij een herbarium in het Okapi Fauna Reservaat opgericht dat dienst doet als belangrijk centrum voor onderzoek in tropische plantkunde en het beheer van plantensoorten.
Ewango wil zijn inzicht en kennis graag doorgeven en gebruiken voor het overtuigen van de deelnemers aan de verschillende debatten over natuurbescherming. Hij voelt zich nu een gelukkiger mens vergeleken met wie hij eerst was – iemand met meer vertrouwen in het milieu, biodiversiteit en de mensheid. Iemand met de wil om te leven en met meer vertrouwen om de wereld achter te laten met een betere toekomst. Het ontdekken van nieuwe soorten is Ewango’s passie en dus beschouwt hij een dag zonder het vinden van een nieuwe plant als een dag niet geleefd.
“La lutte continue et notre victoire est certaine”, zegt Ewango. Met andere woorden: er is nog steeds zoveel te doen, maar we zullen slagen als we door blijven gaan. De Democratische Republiek Congo heeft bijvoorbeeld uitgestrekte bosgebieden die een grote ecologische waarde hebben, maar er zijn ook veel afgelegen gebieden die nog niet onderzocht zijn. Toch zijn er maar weinig plantkundigen. Ewango probeert daarom overal trainingen voor jonge natuurbeschermers in spé op te zetten en deze trainingen inhoudelijk te verdiepen. Ewango hoopt dat hij een nieuwe generatie kan inspireren om ontdekkingen te doen, om bekendheid te geven aan natuurbescherming en om zoveel mogelijk gebieden in zijn land te beschermen.
De Centraal-Afrikaanse regenwouden zijn ook belangrijk voor de westerse mens. Onderzoekers leren veel van de lokale bevolking over onder andere het medicinale gebruik van inheemse planten (ethnobotanie). Sommige planten leveren medicinale stoffen die nu ook industrieel in het westen worden geproduceerd, maar er valt nog heel veel te ontdekken op dit gebied.
Halloween en pompoenen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met een knipoog naar donderdag – 31…
4 dagen geleden
Woensdag 23 oktober 2024 om 13.30 uur presenteert kinderboekenschrijver Paul van Loon samen met Dolf…
23 oktober 2024
Donderdag 17 oktober is een 32-jarige breedlipneushoorn van Burgers’ Zoo naar dierenpark Le Monde Sa…
17 oktober 2024