Martijn verzorgt Rothschildgiraffen

“Het eerste wat meteen in het oog springt, is natuurlijk de lengte van deze dieren,” begint Martijn, één van de dierverzorgers die met de giraffen werken. “Vanwege die lengte voeren we ook op grote hoogte: in het wild plukken giraffen bladeren met hun lange, behendige tong van de bomen. In ons park eten ze hoofdzakelijk veel luzernehooi, dat meer eiwitten en bladdeeltjes bevat dan gewoon hooi. Ook krijgen ze verse wilgentakken, die ze vrijwel helemaal kaal strippen met hun tong: zowel de bladeren als de bast vinden ze erg lekker.”

Martijn neemt me mee de lege stallen in: de dieren staan overdag in principe de hele dag buiten op de savannevlakte, tenzij het hard vriest. Niet zozeer de kou als wel het gevaar dat de dieren uitglijden en hun lange benen zouden breken, maakt dat we dan extra voorzichtig zijn. “Zie je die tonnetjes met gaten daar hoog boven de stalboxen hangen?,” vraagt Martijn. “Die zorgen ervoor dat de dieren extra hun best moeten doen om hun voedsel te pakken te krijgen. Ook zijn ze net als in het wild druk in de weer met hun behendige tongen om het voedsel te grijpen en naar binnen te werken. De tonnetjes met voedsel fungeren dus als een middel voor gedragsverrijking. Net als op de Afrikaanse savanne zijn de giraffen een groot deel van de dag en de nacht bezig met foerageren, oftewel: voedsel bemachtigen.”

“Veel mensen hebben een nogal romantisch beeld van het beroep dierverzorger. Natuurlijk is het een machtig mooi vak, maar het is ook hard werken en fysiek in de weer zijn. Die hooibalen moeten we bijvoorbeeld elke dag omhoog hijsen. Gelukkig kunnen we werken met katrollen en op de vlakte hebben we een ratel, waarmee we die touwen via katrollen omhoog kunnen draaien. En giraffen poepen weliswaar hele kleine keuteltjes, maar ze doen dat meestal terwijl ze in beweging zijn, waardoor je zo’n heel spoor aan keutels moet opvegen en opscheppen.”

Sinds een aantal maanden mag Burgers’ Zoo weer gaan fokken met de Rothschildgiraffen, zo heeft de coördinator van het Europese populatiemanagement-programma besloten. Een giraffe is veertien maanden drachtig. “We hebben vijf van de acht vrouwtjes van anticonceptie voorzien. De andere drie vrouwtjes mogen wel jongen krijgen,” vertelt Martijn. “We noteren elke paringspoging die we observeren. Wordt er daarna niet meer gepaard, dan is dat meestal een teken dat het vrouwtje drachtig is.” Martijn laat een schema zien, waarin de dekkingen nauwkeurig staan genoteerd voor elk vrouwtje. “Zo kunnen we vooraf vrij exact voorspellen wanneer de geboorte naar verwachting gaat plaatsvinden.”

Een interessant project bij de giraffen zijn de trainingen van het volwassen mannetje. Die trainingen vinden louter op basis van beloning plaats en zijn altijd vrijwillig: heeft een dier geen zin, dan kan het dier besluiten om niet aan de training deel te nemen. Het doel van de training is om het volwassen mannetje op een veilige manier te kunnen afsplitsen van de vrouwtjes. “Op dit moment werken we met een zogenaamde ‘recall’ training: het dier wordt beloond als hij op het signaal reageert door naar ons toe te komen. Daarnaast werken we ook met een zogenaamde ‘target’ training. Als het dier met zijn neus het targetballetje aanraakt, klinkt een kort fluitsignaal en dan krijgt de giraffe iets kleins, maar lekkers te eten. Zo leren we de giraffe de link te leggen tussen het balletje aanraken en een beloning verdienen. En op die manier kun je de giraffe op den duur als het ware sturen.”

Zijn er nog bijzondere dingen die bezoekers vaak niet weten? Martijn denkt even goed na en vertelt: “Dat giraffen enorme trappen met hun achterpoten kunnen uitdelen, is vrij algemeen bekend. Met een rake trap kan een giraffe de schedel van een leeuw splijten. Wat veel mensen echter niet weten, is dat een giraffe ook in een cirkel rondom zich heen kan trappen. Ook met de voorpoten kunnen felle, venijnige trappen worden uitgedeeld: niet alleen naar voren, maar ook zijwaarts. Hoe vreedzaam giraffen ook van karakter zijn, toch moet je altijd alert blijven op hun vermogen om rake trappen te kunnen uitdelen.”

Tot slot: waar heb je als verzorger van giraffen extra aandacht voor als je de dieren observeert? “We kijken altijd naar het gedrag van de dieren, naar de conditie van hun vacht en bijvoorbeeld ook naar de consistentie van de mest. Ziet alles er natuurlijk en gezond uit? Of zien we kleine veranderingen? En zo ja, waar duiden die veranderingen dan op? Ook wil je eventuele gezondheidsproblemen natuurlijk tijdig ontdekken, zodat de dierenarts ernaar kan kijken.”