Sri Lanka panters: Waarom gemakkelijk voeren als het ook moeilijk kan?

Met pen en papier in de aanslag heb ik uren staan observeren bij de Sri Lanka panters.

Vele malen kreeg ik de vraag “Wat ben je aan het doen?” En mijn antwoord luidde steeds weer: “Ik verricht onderzoek naar het voedselzoekgedrag van de Sri Lanka panters.”

Burgers’ Zoo is in beweging, er verandert veel. Dieren krijgen nieuwe verblijven en verblijven worden aangepast. Dit is mooi voor de bezoekers, maar nog beter voor de dieren. Want de nieuwe verblijven worden steeds meer aangepast aan de wensen van de dieren.

Wat de dieren in een dierentuin graag willen, wordt door onderzoekers bekeken. Uit veel van deze onderzoeken is al gebleken dat dieren het gezondst zijn in een omgeving die het best bij hun natuurlijke gedrag past. Net als mensen voelen dieren zich beter in een omgeving die naar hun zin is. Maar wat is het natuurlijke gedrag van de dieren en hoe is het verblijf het best aan te passen aan dit gedrag? Naar deze en vele andere vragen wordt onderzoek gedaan in dierentuinen, zo ook in Burgers’ Zoo.   

Afgelopen jaar is er onderzoek gedaan naar de Sri Lanka panters. De Sri Lanka panter is een ondersoort van de panter, die ook wel luipaard wordt genoemd.

In het wild leven panters solitair, dat wil zeggen dat ze liever alleen leven dan in een groep. Deze grote katachtigen zijn vooral actief bij zonsopkomst en –ondergang. Midden op de dag vertoeven ze liever al liggend op een boomstam of hoge rots. Het leefgebied van panters is uiteenlopend: ze komen voor in laaglandbossen, bergen, graslanden, prairies en woestijnen, als er maar voldoende voedsel aanwezig is. Helaas wordt het leefgebied steeds kleiner door de groei van de menselijke populatie. Ook zijn de panters vanwege hun mooie vacht een gewild jachtobject, mede hierdoor en door het kleiner worden van hun leefomgeving neemt het aantal panters in het wild sterk af. De panter staat op de rode lijst, wat betekent dat het een bedreigde diersoort is.

In het wild besteden panters veel tijd aan het verkrijgen van voedsel. Zij moeten hun prooi zoeken, doden en verslinden. Panters zijn carnivoren en hun dieet kan uiteenlopen van kleine kevers tot antilopen die twee keer zwaarder zijn dan zijzelf.

Vroeger kregen de roofdieren in de dierentuin kant en klaar voorgesneden stukken vlees. Dit is geen uitdaging voor dieren die in het wild uren en soms dagen op zoek zijn naar voedsel. Na hun ‘makkelijke’ maaltijd te hebben verslonden zullen zij zich gaan vervelen. Verveling is niet goed voor de gezondheid, daarom wordt er al jaren onderzoek naar gedaan. Er zijn al vele methodes bedacht om dieren meer moeite te laten doen, voordat zij hun voedsel kunnen bemachtigen. Denk aan de ijsberen, die hun eten in een grote brok ijs krijgen. Of gaten die de verzorgers in houten stammen hebben geboord en regelmatig vol stoppen met bijvoorbeeld rozijnen of pindakaas. Apen kunnen dat er dan met een stokje weer uitpeuteren.

Voor de Sri Lanka panters in Burgers’ Zoo zijn er voerkasten in het verblijf geplaatst. Deze zijn ingebouwd in de rotsen, zodat ze niet zichtbaar zijn vanachter de ramen.

De voerkasten worden voordat de panters het verblijf in gaan, gevuld met vlees. Deze kasten worden door een magneet gesloten gehouden. De magneet laat op willekeurige momenten los en dan is het deurtje voor de panter te openen. Omdat de panter niet weet wanneer dit het geval is, zullen zij regelmatig de voerkasten moeten bezoeken om het voedsel te kunnen bemachtigen. Hierdoor moeten de panters in beweging komen, wat de verveling tegengaat en de gezondheid bevordert.

Het was nog niet bekend hoe de voerkasten het best ingesteld kunnen worden voor deze panters. Tijdens het onderzoek is gekeken op welke manier de kasten het meeste effect hebben, oftewel op welke manier de Sri Lanka panters het best geprikkeld worden om op zoek te gaan naar voedsel. Als de voerkasten te lang open staan, kan het te makkelijk zijn voor de panters. Is deze periode te kort dan kunnen de panters het missen en kunnen zij niet bij het voedsel. Mijn gedragsonderzoek had als doel om op deze vragen een antwoord te vinden. Na maanden van observeren en het steeds anders instellen van de voerkasten, is de beste instelling gevonden. Dit onderzoek heeft vastgesteld dat de panters op deze manier meer in beweging zijn, wat hun welzijn ten goede komt.